Kruidenmengsels. Waar zijn ze van gemaakt en hoe kan je ze het beste gebruiken? Tigduzend kruiden en specerijen zijn er te verkrijgen. In nog meer kleuren, geuren en smaken. Van heinde en ver worden ze gehaald en in combinatie met de juiste ingrediënten zet je een onvergetelijk gerecht op tafel.

De meeste kruidenmengsels kan je kant-en-klaar kopen in de winkel, doe ik 9 van de 10 keer ook. Wel kijk ik altijd of er geen suiker, zout, dextrose en E-nummers zijn toegevoegd, want dan laat ik ze gewoon lekker staan. In onderstaand overzicht geef ik weer wat er in de verschillende kruiden- en specerijenmengsels zit en in welke gerechten je ze het beste kan gebruiken.

• Baharat: wordt veel gebruik in de Noord-Afrikaanse keuken en het Midden-Oosten. Jonnie Boer heeft een heerlijke variant op de markt gebracht die je in de supermarkt kan kopen.
  • Ingrediënten: paprikapoeder, zwarte peper, korianderzaad, komijnzaad, piment kardemom, chili, munt, kruidnagel, nootmuskaat en kaneel.
    • Toepassing: meng een eetlepel Baharat met wat olijfolie en marineer je vlees ermee of verwerk het in een tajine, hummus of falafel.

• Berbere: staat in Ethiopië op tafel, zoals wij peper en zout op tafel hebben staan. Rood van kleur door hoofdbestanddeel cayennepeper  en bevat altijd 11 verschillende ingrediënten. Zeer pittig, dus bij mij in de keuken zit het potje nog aardig vol…
  • Ingrediënten: knoflookpoeder, zwarte peper, komijnzaad, cayennepeper, nootmuskaat, kardemom, kruidnagel, fenegriek, korianderzaad, uienpoeder en gember.
    • Toepassing: in een kipstoofschotel of in Gored Gored –> rare gebakken biefstukreepjes

• Chakalaka: oei, heel pittig dit Zuid-Afrikaanse kruidenmengsel dat z’n roots heeft in de wijken van Johannesburg.
  • Ingrediënten: paprikapoeder, zwarte peper, chilipeper, korianderzaad, gember, kurkuma, komijnzaad, fenegriek, kardemom, ui, knoflook en prei.
    • Toepassing: wordt vaak verwerkt in curry’s of stoofpotjes.

•  Harissa: pica, pica en onmisbaar bij het bereiden van een couscous en tajine. Koop het als pasta uit een potje of een tube, zodat je het makkelijk kan verwerken.
  • Ingrediënten: chilies, koriander, karwijzaad en knoflook.
    • Toepassing: ik meng het wel eens door wat magere kwark en gebruik dat als sladressing en Merquez worstjes worden ook heel blij van wat pittige harissa.

• Cajunkruiden: vindt z’n oorsprong in de Amerikaanse staat Louisiana. Tof dat een staat een eigen kruid heeft. Zullen Drentse- of Limburgsekruiden er ooit gaan komen? Wie weet.
  • Ingrediënten: knoflookpoeder, uienpoeder, cayennepeper, gerookte paprikapoeder, gedroogde tijm en oregano en zwarte peper.
    • Toepassing: meng het door wat roomboter en serveer een plak cajun-boter op een gegrild stuk vlees, kruidt een kippenpoot ermee of strooi wat over een portie ovenfrietjes voordat ze de oven in gaan.

• Chinese 5 Spices: alle smaakpapillen worden geprikkeld en als 5e sensatie krijg je er ook nog een btj pittig bij.
  • Ingrediënten: peper, anijszaad, venkelzaad, kruidnagel en kaneel.
    • Toepassing: mijn geheime ingrediënt voor carrotcake kwarkbollen, carrotcake overnight oats en een dikke vette carrotcake met citroen icing. Ook goed te gebruiken om speklapjes of kipsaté mee te kruiden.

• Chai: niet alleen voor geitenwollen sokken types en yogi’s. Indiërs weten er wel raad mee. Wij ook, toch?
  • Ingrediënten: kaneel, kardemom, gember, kruidnagel, venkelzaadjes en zwarte peper.
    • Toepassing: maak er een golden chai latte van of meng het met wat boter en smeer het op een vers stuk wit stokbrood. Ook leuk om zelf te maken en cadeau te doen een aan vriendin.

• Chermoula: meer een kruidenpasta dan een kruidenmengsel, maar mag best in dit rijtje staan.
  • Ingrediënten: olie, citroensap, verse knoflook, verse peterselie en korianderblaadjes, ui, rode peper vlokken, gerookte paprikapoeder en komijnpoeder.
    • Toepassing: marineer je vis met chermoula of bedek een flinke lamsrace ermee voordat deze de oven in gaat. Heerlijk!

• Garam Masala: dan denk ik aan tandoori en dat ik dat al veel te lang niet gegeten heb. Wanneer gaan we naar dat nieuwe Indiase restaurant?
  • Ingrediënten: komijnpoeder, zwarte peper, kaneel, nootmuskaat, kardemom, kruidnagel, venkelzaad en korianderzaad.
    • Toepassing: curry’s, curry’s en nog eens curry’s. Voeg wat garam masala toe aan wortelsoep of Kip Tikka Masala.

• Gluhweinkruiden: wanneer ik thuis Gluhwein drink, dan haal ik gewoon van die lekkere goedkope glazen flessen met een soort van getekend kersttafereeltje op de voorkant, in een pannetje en binnen 5 minuten klaar.
  • Ingrediënten: kaneelstokje, hele kruidnagels, verse gember en nootmuskaatpoeder.
    • Toepassing: de naam zegt het al; om gluhwein mee te maken. Maarrrrr, ik ook top bij stoofpeertjes.

• Gomasio: hé, een Japanse smaakmaker, dat is leuk!
  • Ingrediënten: gemalen sesamzaadjes en zeezout.
    • Toepassing: top je cracker met avocado met wat gomasio of pimp je salade ermee.

• Gyros: 04.12 uur in de nacht van zaterdag op zondag is meestal het tijdstip dat ik een broodje Gyros eet…. Met als gevolg dat ik de volgende dag enorme dorst heb door de knoflooksaus. Of komt dat nog ergens anders door???
  • Ingrediënten: paprikapoeder, zwarte peper, gedroogde oregano, korianderzaad, cayennepeper, gedroogde tijm, knoflookpoeder, uienpoeder, kaneel en komijnpoeder.
    • Toepassing: snijd een schnitzel in dunne reepjes en kruidt ze met het gyrosmengsel. Serveer met wat tzatziki en aardappeltjes uit de oven.

• Kerrie: yep, kerrie is een mengsel en niet een kruid op zich. Kurkuma geeft kerrie z’n gele kleur en pas op met een wit aanrechtblad en kerrie. Gele kerrievlekken zijn zeer hardnekkig.
  • Ingrediënten: koriander, kurkuma, komijn, fenegriek, zwarte peper, venkel, anijs en cayennepeper.
    • Toepassing: meng het met wat ketchup en je hebt curry voor bij je frietjes, kip-kerriesalade, wokschotels, curry’s en in de Indonesische keuken vindt je dit kruidenmengsel meer dan eens terug.

• Mitmita: vrij onbekend kruidenmengsel uit Ethiopie en de grote heavy broer van het Berbere-mengsel. Ben je op zoek naar wat extra pit? Dan moet je bij Mr. Mitmita zijn.
  • Ingrediënten: chili pepers, kardemomzaadjes, knoflook en zout.
    • Toepassing: rauw vlees wordt hier voornamelijk mee ingesmeerd, maar je kan het ook mengen door wat Griekse yoghurt en je hebt een spicy dip voor je schaal knapperige crudités.

• Pumpkin pie: nagenoeg hetzelfde als onze eigen speculaaskruiden. Enige is dat er aan pumpkin pie spices ook nog piment is toegevoegd.
  • Ingrediënten: kaneel, gember, kruidnagel, nootmuskaat en piment.
    • Toepassing: voeg wat toe aan een gewone naturel cake of vervang het kaneelpoeder in een appeltaart door deze specerijenmix.

• Ras el Hanout: “het beste van de winkel” is de letterlijke betekenis, want de Marokkaanse marktkooplui gebruiken alleen de beste specerijen die ze op dat moment voor handen hebben. Altijd vrij sterk van smaak, dus wees er niet te royaal mee tijdens het koken, want dan kan het snel overheersen.
  • Ingrediënten: kurkuma, koriander, paprika, komijn, zwarte peper, zoethout, foelie, gember, kaneel en kardemom.
    • Toepassing: perfect om een quinoaschotel mee op smaak te brengen en kippendijtjes worden hier ook graag mee ingesmeerd.

• Shoarmakruiden: Shawarma noemen ze het in de UK en is het is daar nog een beetje fancy. Laat dat fancy hier in NL maar zitten, want ik vind er niks fancy’s aan. Wel een quilty pleasure op z’n tijd.
  • Ingrediënten: paprikapoeder, cayennepeper, kurkuma, kruidnagel, gemberpoeder, knoflookpoeder, komijn, gedroogde peterselie, piment, kaneel en zwarte peper.
    • Toepassing: wok wat kipstukjes en voeg shoarmakruiden toe om op smaak te brengen. Ook lekker door een balletje gehakt.

• Speculaaskruiden:  de meeste kruidenmengsels komen uit het Midden-Oosten/Azie/Afrika, maar wij Dutchies hebben ook ons eigen mengsel, yes!
  • Ingrediënten: kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, kardemom, gember en (optioneel) sinaasappelschillen.
    • Toepassing: speculaaskoekjes uiteraard, pepernoten, door je bakje magere kwark en voeg de volgende keer twee theelepels aan je stoofpotje toe.

• Taco-mix: aanradertje om echt zelf te maken, want het is makkelijk, heerlijk van smaak, goedkoper dan die pakjes uit de super. Bewaar het in een leeg doperwtenpotje op een donkere en droge plaats.
  • Ingrediënten: cayennepeper, knoflookpoeder, uienpoeder, rode peper vlokken, gedroogde oregano, paprikapoeder, komijn en zwarte peper.
    • Toepassing: gebruik het op Taco Tuesday om je gehakt- of kipwraps mee te kruiden.

• Za’atar: Ottolenghi is er dol op en ik trouwens ook. Geef een frisse smaak aan je gerecht en is totaal niet pittig, I like. De meeste supermarkten verkopen deze groene Midden-Oosterse specerijenmengeling.
  • Ingrediënten: sesamzaad, sumak en tijm.
    • Toepassing: strooi het over een stukje witvis, maak er een pakketje van en gaar het in de oven.

• Vadouvan: de lekkerste Vadouvanmix haal je bij de Roeraade in Hilversum. Lijkt een beetje op kerrie, maar door de toevoeging van kaneel heeft het net dat beetje extra. Een van mijn favorieten!
  • Ingrediënten: mosterdzaad, kurkuma, komijn, peper, kaneel, fenegriek en knoflook.
    • Toepassing: marineer je sucadelapjes ermee en laat lekker sudderen of voeg een theelepel toe aan je homemade tonijnsalade.

Tot slot nog wat tips en weetjes:

• Wees altijd voorzichtig met de hoeveelheid kruidnagel in een mengsel, want deze kan al snel overheersen.
• Door een kruidenmengsel te verwarmen in de pan komen de aroma’s en oliën vrij en dit komt de smaak ten goede.
• Bewaar je kruidenmengsels altijd in luchtdicht gesloten potjes en bij voorkeur niet boven de afzuigkap, want dan drogen ze sneller uit.
• Bovenmatig gebruik van nootmuskaat kan hallucinaties veroorzaken.
• Cayennepeper dankt zijn naam aan Cayenne, de hoofdstad van Frans-Guyana.
• Gedroogde kruiden en specerijen kunnen eigenlijk niet bederven, wel kunnen ze hun smaak verliezen en daarmee hun nut. Twijfel je of een laurierblaadje nog “werkt”? Kneus deze dan licht tussen twee vingers en ruik of er nog aroma vrijkomt. Gebeurd er niks? Dan heeft het blaadje z’n beste tijd gehad.